Ślęża
718 m n.p.m.
Masyw Ślęży
Zobacz również inne szlaki: Masyw Ślęży
Góra Ślęża, od której swą nazwę wziął Śląsk, to najwyższy szczyt Masywu Ślęży (718 m n.p.m.). Jako taki reprezentuje go w Koronie Gór Polski.
I choć wysokość ta jest niewielka, to wycieczki na Ślężę wymagają pokonania nawet ponad 500 metrów przewyższeń. Czemu?
Bo Masyw Ślęży wybija się samotnie znad nizin Przedgórza Sudeckiego. Dzięki temu wyniosły stożek Ślęży jest widoczny z wielu kilometrów. Ślęża jest też najwyższą górą Polski leżącą na północ od Sudetów. Nic więc dziwnego, że góra ta od ponad dwustu lat jest celem licznych wycieczek turystycznych. Ślęża jest popularna zwłaszcza wśród turystów z Wrocławia (oddalony o 30 km), Dzierżoniowa i Świdnicy (15 km).
Ślęża była w czasach przedchrześcijańskich (od XIII w. p.n.e.) ważnym ośrodkiem kultów pogańskich. Góra ta była wtedy uważana za siedzibę bogów – świętą górę Słowian. Ku ich czci miejscowa ludność składała ofiary. Pamiątką tamtych czasów są pozostałości kamiennych wałów i wiekowe rzeźby.
Uwaga! Na tej stronie opiszę wierzchołek Ślęży wraz ze znajdującymi się na nim atrakcjami oraz najciekawsze szlaki na niego prowadzące.
Jeżeli interesują Cię inne szlaki na terenie Masywu Ślęży lub informacje o całym tym obszarze, kliknij: Masyw Ślęży.
Ślęża – pieczątka
Pieczątkę zdobędziesz przede wszystkim w Domu Turysty na Ślęży oraz w kościele NMP na Ślęży.
Jeśli chodzi o punkty pośrednie/początkowe trasy na Ślężę, to pieczątkę zdobędziesz w:
- Domu Turysty “Pod Wieżycą” w Sobótce (przy żółtym i czarnym szlaku);
- sklep spożywczy w Tąpadłach;
- obiekcie gastronomicznym i sklepiku z pamiątkami regionalnymi na Przełęczy Tąpadła;
- w pozostałych wsiach i miejscowościach leżących u stóp Ślęży pieczątkę powinieneś znaleźć w lokalnych sklepach.
Ślęża – szczyt
Niezależnie od tego, jaką trasę na Ślężę wybierzesz, wszystkie ciekawe miejsca na jej szczycie będą dla ciebie dostępne. Dlatego ten opis zaczyna się od przedstawienia atrakcji znajdujących się na wierzchołku Ślęży. W kolejnych rozdziałach poznasz najciekawsze szlaki na Ślężę.
Na szczycie Ślęży znajduje się rozległa polana. A mimo tych sporych jej rozmiarów gdzie na niej nie pójdziesz – tam znajdziesz coś interesującego.
Przede wszystkim w oczy na pewno rzuci ci się Dom Turysty PTTK “Na Ślęży” z 1908 r. W jego uroczystym otwarciu wzięli udział liczni zaproszeni goście, orkiestra, chór i masa zwiedzających. A dziś, grubo ponad wiek później, jest to obiekt tłumnie odwiedzany przez turystów.
Dom Turysty PTTK na Ślęży
W budynku znajduje się tzw. salka ZGV (Ślężańskiego Towarzystwa Górskiego). Sala ta jest też nazywana “pustelnią ślężańską”. Była to sala zarezerwowana głównie dla członków ZGV i słynęła z niezwykle bogatego wystroju wnętrza. Obecnie wystrój jest znacznie mniej bogaty, niemniej jednak warto poprosić obsługę schroniska o wstęp do salki celem jej zwiedzenia.
Uwaga! Dom Turysty “Na Ślęży” nie oferuje noclegów. Możesz tu jednak się posilić i napoić oraz zakupić nieco pamiątek.
Uwaga 2! Nie polecam korzystać z zewnętrznych toalet, o ile okoliczności do tego nie zmuszą. Zaufaj mi w tej kwestii.
Obok Domu Turysty stoi 136-metrowa wieża telekomunikacyjna. Jej sylwetkę wznoszącą się na samotnym Masywie Ślęży można dostrzec z wielu kilometrów.
Wieża nadawcza na Ślęży
Po drugiej stronie polany, na jej północnym skraju stoi kamienna rzeźba kultowa – to Niedźwiedź (zwany też “Dzikiem”). Nieopodal stoi spory krzyż milenijny z 2000 roku, a za nim rozciąga się fragmentaryczny widok na północ. Jest tu też nieco ławek – w tym kilka pod zadaszoną altaną.
Niedźwiedź – figura kultowa na Ślęży
Poniżej polany znajduje się kamienny wał kultowy. Kiedyś otaczał znajdujące się na Ślęży miejsce kultu. Obecnie zachował się od strony południowej i częściowo wschodniej.
Na najwyższym punkcie Ślęży stoi kościół Nawiedzenia NMP z 1852 r. Przedtem znajdował się tu znacznie starszy kościół, a jeszcze wcześniej nad okolicą górował z kolei zamek książęcy z XIII-XV w.
Wnętrze kościoła z pewnością zainteresuje miłośników sztuki i architektury sakralnej oraz osoby interesujące się archeologią. Znajdziesz tu m.in. barokowy portal z 1702 r. i tablica z 1834 r. upamiętniająca pożar.
Za drobną opłatą można tu bowiem zejść do podziemi kościelnych, w których na ekspozycji jest prezentowanych nieco eksponatów.
Grota Bolka na tle kościoła na Ślęży
Uwaga! Kościół jest otwarty jedynie w weekendy!
W cenie biletu jest też udostępniona platforma widokowa na wieży kościelnej. Warto na nią wejść, gdyż roztacza się stąd rozległa panorama Dolnego Śląska. Przy dobrej pogodzie widok sięga Gór Sowich i Gór Bardzkich. Wprawnemu obserwatorowi nie umknie Wielka Sowa i Kłodzka Góra, które reprezentują odpowiednio Góry Sowie i Góry Bardzkie w Koronie Gór Polski. Widać również faktyczny najwyższy szczyt tych drugich – to Szeroka Góra.
U stóp kościoła widać wszystkie atrakcje wierzchołka Ślęży, a znad drzew na południu wystaje wieża widokowa na Zbójnickich Skałach. Zanim napiszę o niej więcej, wspomnę jeszcze, że nieco poniżej kościoła i za jego schodami znajduje się wejście do tzw. Groty Bolka.
Grota Bolka na szczycie Ślęży
Ponadto, pomiędzy kościołem a grupą Skał Zamkowych znajdują się pozostałości XIII-wiecznych murów zamkowych.
Ostatnia atrakcja szczytu Ślęży – i moim zdaniem najciekawsza – to wspomniana wieża widokowa na Zbójnickich Skałach. Widok z niej jest bardzo podobny do tego z platformy kościelnej. Różnica jest taka, że wieża na Zbójnickich Skałach ma lepszy widok na południe, a wieża kościelna – na północ.
Wieża widokowa na Ślęży
Do wieży na Zbójnickich Skałach dojdziesz, idąc na Ślężę niebieskim szlakiem z Przełęczy Tąpadła przez wierzchołek Skalnej. Ze szczytu Ślęży dojdziesz do wieży w raptem 5 minut. Ponadto – wieża jest całkowicie bezpłatna. Tylko uwaga: na wieżę nie wejdziesz z olbrzymim pakunkiem na plecach. Będzie dość ciasno 🙂
Ślęża – szlaki
Pętla na Ślężę z Sobótki
Popularna wśród turystów pętla z Sobótki na Ślężę wymaga od turysty pokonania niemal 600 metrów przewyższeń. Sobótka jest bowiem najniżej położonym punktem startowym dla wszystkich wycieczek na najwyższe szczyty polskich gór.
Tak właściwie to z Sobótki prowadzą na Ślężę aż trzy znakowane szlaki turystyczne – nie wspominając już o ścieżkach turystycznych oraz nieoznakowanych ścieżynach. Warto tu mieć ze sobą mapę, gdyż zaskakująco łatwo jest pogubić się wśród tych wszystkich możliwości 🙂
Sobótka – Dom Turysty “Pod Wieżycą”
Minusem jest z kolei brak większych atrakcji. To po prostu łagodny spacer lasem i jego skrajem aż do Domu Turysty “Pod Wieżycą”. W jednym miejscu wyjdziesz na górny skraj polany, z której będziesz miał ładny widok na Sobótkę.
Widok na Sobótkę (żółty szlak na Ślężę)
Alternatywny start: drogą dojazdową do Domu Turysty “Pod Wieżycą”
Jeśli zamiast jak najszybszego wyjścia z Sobótki wolisz zobaczyć dodatkową rzeźbę kultową na trasie – wybierz ten wariant trasy.
Z centrum Sobótki idź za znakami czerwonego szlaku wzdłuż al. św. Anny. Opuść je i skręć w prawo w ul. Armii Krajowej. Prowadzą tędy czarne znaki szlaku rowerowego. Idź za nimi aż do wspomnianej kamiennej rzeźby.
To Mnich – jedna z licznych rzeźb znajdujących się na obszarze Masywu Ślęży. Powstanie rzeźby szacuje się na okres między 1300 a 400 r. p.n.e.! Na jego kamiennej powierzchni wprawne oko dostrzeże starożytny symbol solarny – znak “X”. Mnich – podobnie jak inne ślężańskie rzeźby – jest spuścizną ludów kultury łużyckiej. Relikt ten bywa też nazywany Kręglem ze względu na swój charakterystyczny kształt.
Za Mnichem idź dalej już bez znaków ul. Armii Krajowej – a wkrótce dojdziesz do Domu Turysty “Pod Wieżycą”.
Dom Turysty “Pod Wieżycą” – Wieżyca
Dom Turysty “Pod Wieżycą” został wybudowany w 1927 r. jako niemieckie schronisko na przełęczy pod Wieżycą. Ze względu na bliskość Sobótki miejsce to może być tłoczne nawet poza sezonem.
Dom Turysty pod Wieżycą – Sobótka
Obok Domu Turysty znajduje się też węzeł szlaków, park linowy oraz prywatny Browar Wieżyca. Turyści mogą tu też zobaczyć plastyczną mapę Masywu Ślęży.
Niedaleko na południowy-zachód od Domu Turysty leży kamieniołom granitu. Szacuje się, że był czynny na przełomie starożytności i początku średniowiecza.
Spod schroniska wybierz żółty szlak prowadzący na Wieżycę. Na szczyt dojdziesz w około 30 minut wraz ze znakami ścieżki przyrodniczej. Podejście jest momentami dość strome. Pod szczytem znajdują się niemal niedostrzegalne już fragmenty starożytnych wałów kultowych.
Na Wieżycy znajduje się masywny, kamienny budynek – to wieża Bismarcka z 1905 r. A właściwie jedna z wież Bismarcka, bo takich wież na terenie Dolnego Śląska znajduje się wiele. W weekendy wieża jest otwarta dla zwiedzających. Za skromną opłatą można wejść na znajdującą się na jej szczycie platformę widokową. Moim zdaniem – warto.
Wieża Bismarcka na Wieżycy
Wieża Bismarcka na Wieżycy – widok na okolicę
Wieża Bismarcka na Wieżycy – widok na Jezioro Mietkowskie
Wieża Bismarcka na Wieżycy – widok na Wzgórza Strzegomskie
Głównym elementem jest znajdująca się na pierwszym planie Ślęża. Zza niej wyłaniają się Wzgórza Oleszańskie.
Z drugiej strony wieży dostrzeżesz Wieżycę, a za nią zabudowania Sobótki. Na lewo od Sobótki znajduje się Strzeblów z kamieniołami granitu.
Wszędzie dookoła otaczać Cię będzie Nizina Śląska. Przy dobrej pogodzie dostrzeżesz Wrocław leżący na północnym wschodzie i Świdnicę leżącą na południowym zachodzie.
Wieżyca – Ślęża
Z Wieżycy aż na szczyt Ślęży będziesz wędrował żółtym szlakiem. Po drodze będziesz mijał skrzyżowania z licznymi innymi szlakami i oznakowanymi ścieżkami.
Dłuższy kawałek za skrzyżowaniem, na którym do dyspozycji turystów jest oddana zadaszona wiata, natkniesz się na odchodzącą w lewo nieoznakowaną ścieżkę. Prowadzi do źródła św. Jakuba, które zostało obudowane kamieniem jeszcze ok. 1885 roku! Jego dzieje sięgają jednak znacznie wcześniej. Za czasów pogańskich źródło służyło pielgrzymom wędrującym na Ślężę jako miejsce obmywania się z trudów podróży.
Kilkadziesiąt metrów powyżej dojścia szlaku archeologicznego miniesz starożytny kultowy krąg kamienny o długości ok. 400 m – położony po obu stronach drogi.
W jakiś czas po minięciu kolejnego skrzyżowania na żółtym szlaku ujrzysz ogrodzone starożytne rzeźby kultowe – to Panna z Rybą (“Postać z Rybą”) i Dzik.
Panna z Rybą i Niedźwiedź – starożytne rzeźby kultowe na Ślęży
Stąd już niedaleko do granicy rezerwatu “Góra Ślęża”, który obejmuje swym obszarem partie szczytowe Ślęży – na wysokości ok. 550 metrów. Miejsce to poznasz po kolejnym skrzyżowaniu – tym razem z tzw. Ścieżką pod Skałami (lub Droga pod Skałami). To trasa okrążającą kopułę Ślęży granicą wspomnianego rezerwatu. Rezerwat ma na celu ochronę lasów bukowych, skałek i pozostałości prehistorycznych budowli.
Ty kontynuuj jednak marsz za żółtymi znakami. Kamienne dróżka pnie się do góry w lesie upstrzonym skałami i głazami. Na wyróżnienie zasługuje zwalisko głazów zwane Husyckimi Skałami znajdujące się na prawo od szlaku. Część głazów układa się w poprzeczne względem stoku wały – to pozostałości prehistorycznych murów. Z kolei z lewej strony szlaku znajduje się położony poprzecznie do drogi tzw. murek poprzeczny (zabytek archeologiczny).
Dalej szlak doprowadza do skałek i tzw. potrójnego muru (kolejny zabytek archeologiczny). Są to pozostałości trzech kamiennych murów biegnących poprzecznie do drogi i połączonych ze sobą poprzecznymi murkami.
To w tej okolicy natkniesz się na nieoznakowaną ścieżkę (z prawej), która doprowadzi Cię do tzw. Kamiennej Bramy. To wychodnia skalna o charakterystycznym kształcie i wykutych stopniach ułatwiających wspięcie się na nią. Z Kamiennej Bramy możesz zejść schodkami w dół po jej drugiej stronie. Powrót jest możliwy poprzez przejście przez wąską szczelinę między głazami.
Niedaleko szczytu napotkasz fragmenty starożytnych wałów kultowych. Ponadto tuż pod szczytem w lewo odchodzi ścieżyna, którą dojdziesz do Świętego Źródła.
Stąd na szczyt Ślęży jest już niedaleko. O nim i o jego atrakcjach przeczytasz tutaj: Ślęża – Szczyt.
Ślęża – Sobótka
Trasa zejściowa będzie wymagać od ciebie powrotu po swoich śladach żółtym szlakiem aż do skrzyżowania poniżej rzeźb kultowych: Panny z Rybą i Dzika. Na skrzyżowaniu skręć w prawo na oznakowany na czarno szlak archeologiczny.
Kawałek dalej szlak wyprowadzi Cię nieopodal skałek znanych jako “Plasterki“. Nazwa wzięła się od ich nietypowego kształtu przypominającego właśnie plasterki. U podstawy jednego z nich znajduje się znak ukośnego krzyża.
Dość szybko, ale i stromawo dojdziesz nim do łagodnej i sporej drogi stokowej – to tzw. Trakt Bolka. Skręć w lewo i kontynuuj marsz Traktem Bolka wraz z czarnym szlakiem.
Po kilkuset metrach wędrówki dojdziesz do obudowanego kamieniem źródła “Joanna”. Idź dalej aż do skrzyżowania z czerwonym szlakiem prowadzącym ze Ślęży do Sobótki. Skręć w prawo i kontynuuj marsz za jego znakami. Miniesz kolejne źródło, barokową kapliczkę z 1716 roku i zanim się obejrzysz, wrócisz pomiędzy zabudowania Sobótki. Ostatni etap podróży to spacer ulicami do centrum tego miasta.
Alternatywa: Droga Ślężan
Jeżeli nie interesuje Cię zobaczenia źródła “Joanna”, to do Sobótki możesz zejść po prostu czerwonym szlakiem. Trasa ta jest nazywana “Drogą Ślężan”. Ta wersja zejścia jest o 5-10 minut krótsza.
Przez większą część trasy będziesz szedł wraz z niebieskimi znakami.
Pętla na Ślężę z Przełęczy Tąpadła
Krótsza pętla na Ślężę, której główną atrakcją jest szlak niebieski. Idąc nim, będziesz się wspinał wśród licznych skałek – na czele z tzw. Skalną Percią. Po drodze zdobędziesz też wzgórze Skalna, które oferuje całkiem ciekawy widok na Radunię i Góry Sowie.
Uwaga! Szlak jest trudniejszy od pozostałych tu opisanych. Jest na nim wędrówka skałami, kamienne stopnie i kilka ostrzejszych podejść. Jeśli to ten szlak wybierzesz, to uważaj zwłaszcza zimą i w deszczowe dni. Może być ślisko.
Przełęcz Tąpadła – Ślęża niebieskim szlakiem
Trasę rozpoczniesz na Przełęczy Tąpadła. Idź najpierw wraz z czarnym, żółtym i zielonym szlakiem, by po ok. 300 metrach skręcić w lewo za zielonymi i niebieskimi znakami. Ten odcinek to łagodne wspinanie się zboczami Skalnej. Na rozstaju szlaku zielonego i niebieskiego idź za zielonymi znakami. Opuścisz je po kolejnych 300 metrach – tym razem idź za zielonymi znakami ścieżki dydaktycznej.
Zielona ścieżka dydaktyczna na Skalną (w drodze na Ślężę)
Ścieżka dydaktyczna jest dość stroma, ale dzięki temu szybko wyprowadzi Cię na Skalne Capki. To bardzo dobry punkt widokowy na pobliską Radunię i wieś Tąpadła, ale i na majaczące w oddali Góry Sowie. Przy wyjątkowo dobrej pogodzie widok sięga Śnieżki w Karkonoszach.
Niektórzy mylą Skalne Capki ze szczytem Skalnej. Ten znajduje się jednak kawałek dalej i nie oferuje żadnych widoków.
Skalna (niebieski szlak na Ślężę z przełęczy Tąpadła) – widok na Radunię
Skalna (niebieski szlak na Ślężę z przełęczy Tąpadła) – widok ku Górom Sowim
Skalna (niebieski szlak na Ślężę z przełęczy Tąpadła) – widok ku Górom Sowim
Skalna (niebieski szlak na Ślężę z przełęczy Tąpadła) – widok ku Górom Sowim
Ze Skalnej wróć się kawałek niebieskim szlakiem i idź nim aż do wygodnej drogi im. Piotra Własta. Prowadzi nią też szlak archeologiczny. Po 400 metrach opuścisz jednak tę ubitą drogę i rozpoczniesz dość wymagającą kondycyjnie wspinaczkę na Olbrzymki. To zdecydowanie najbardziej interesujący odcinek tej trasy. Szlak wiedzie przez olbrzymie bloki skalne, po których musisz to się wspinać, to zaraz schodzić.
Niebieski szlak na Ślężę – przydrożne skałki
Niebieski szlak na Ślężę – strome stopnie
Za skałami szlak staje się już łatwiejszy – wkrótce wyjdziesz na wypłaszczenie na wierzchołku Ślęży. Tuż obok, po Twojej prawej, stoi wieża widokowa na Zbójnickich Skałach. Koniecznie na nią wejdź – widok jest bardzo ciekawy. Dostrzeżesz stąd Masyw Ślęży w całej swej okazałości. Masyw, który wybija się samotnie ponad niziny Przedgórza Sudeckiego. Na południowym-zachodzie, w oddali, dostrzeżesz przy dobrej pogodzie Góry Sowie.
Kościół na Ślęży widziany z wieży widokowej. W tle Jezioro Mietkowskie.
Ślęża – widok na Kielczyńskie Góry z wieży widokowej
Ślęża – widok na Góry Sowie z wieży widokowej
Ślęża – widok na Góry Sowie z wieży widokowej
Od wieży widokowej na polanę na szczycie Ślęży dzielić Cię już będzie tylko kilka minut wędrówki.
Kliknij na “Szczyt Ślęży“, aby przeczytać więcej o atrakcjach znajdujących się na jej wierzchołku.
Ślęża – Przełęcz Tąpadła żółtym szlakiem
Szlak żółty z Przełęczy Tąpadła jest chyba najpopularniejszym ze szlaków na Ślężę. Wynika to głównie z dwóch czynników. Po pierwsze: jest bardzo krótki. Po drugie: jest wygodny, gdyż prowadzi łagodnie w górę drogą dojazdową do schroniska. Oznacza to, że w sezonie może tu być wyjątkowo tłoczno.
Idąc tym szlakiem, kawałek poniżej wierzchołka Ślęży natkniesz się na resztki kamiennych wałów kultowych.
Pozostałości starożytnego wału kultowego na Ślęży przy żółtym szlaku z Przełęczy Tąpadła
Szlak ten bywa też nazywany “Drogą Krzyżową“, gdyż wzdłuż jego trasy wzniesiono kapliczki.
Szlak bez większych atrakcji doprowadzi Cię najpierw do Polany z Dębem. Stoi tu drewniana wiata no i oczywiście wspomniany dąb. Polana ta jest miejsce, w którym zbiegają się znaki dwóch ścieżek przyrodniczych, szlaku archeologicznego oraz żółtego szlaku turystycznego.
Za Polaną z Dębem w dwadzieścia minut dojdziesz z powrotem do Przełęczy Tąpadła.
Czerwony szlak z Sulistrowic na Ślężę
Krótki, acz wymagający szlak o męczącym podejściu. Trasę polecam rozpocząć (a może bardziej zakończyć) nad Zalewem Sulistrowickim. To popularne miejsce wypoczynkowe z piaszczystą plażą.
Niebieski szlak z Sobótki Zachodniej na Ślężę
Raczej mało popularny szlak bez większych atrakcji. Do tego szlak jest miejscami bardzo stromy i wymagający. Do pokonania jest niecałych 600 metrów przewyższenia.
Pasmo górskie
Masyw Ślęży
Pobliskie schroniska górskie
Dojdziesz z nich na szczyt Ślęża w max. 8h:
Dom Turysty PTTK „Pod Wieżycą”
Dom Turysty PTTK na Ślęży
Inne szczyty
Kłodzka Góra
Góry Bardzkie
Szeroka Góra
Ślęża – galeria zdjęć
