Kowadło

Na początku przez kilka chwil trasa na Kowadło powiedzie cię łagodnie dnem doliny Białej Lądeckiej. Potrwa to jednak tylko chwilę, po czym dojdziesz do rozstaju szlaków. Ty skręć w lewo w drogę wspinającą się łagodnie do góry.

Bielice – odejście szlaku na Kowadło (w prawo, bo zdjęcie jest robione w kierunku, z którego przyjdziesz – Bielic)

Zanim jednak skręcisz, możesz jeszcze podejść do znajdującego się blisko rozstaju szlaków urokliwego wodospadu na Białej Lądeckiej.

Wodospad na Białej Lądeckiej

Biała Lądecka tuż za Bielicami

Szlak po opuszczeniu dna doliny wspina się przez długi czas łagodnie szeroką, wygodną drogą bitą. Najpierw będziesz szedł przez łąkę nad Bielicami. Na lewo od ciebie będą otwierać się piękne widoki na dolinę Białej Lądeckiej z rozrzuconymi po niej domostwami Bielic oraz z górującym nad nią Kowadłem.

Bielice na tle Kowadła

Bielice

Kowadło – Góry Złote

Łąka nad Bielicami

Na szczycie łąki nad Bielicami

Po jakimś czasie wejdziesz jednak w las. Nie będzie tu żadnych widoków, ale za to wędrówka będzie łagodna. Przez kilkanaście minut będziesz bowiem szedł szeroką drogą leśną.

Wygodna droga leśna

Ciąg dalszy wędrówki drogą leśną

W końcu jednak dojdziesz do miejsca, w którym trzeba ci będzie opuścić wygodny trakt. Zielone znaki poprowadzą cię w prawo, po czym zaczną długie i nużące podejście zboczem prosto na grzbiet Kowadła.

Tu rozstaniesz się z łagodną drogą leśną, skręcisz w prawo i rozpoczniesz strome podejście na Kowadło

Strome podejście na Kowadło

Po 10-15 minutach wspinaczki wejdziesz na grzbiet, gdzie szlak już znacznie złagodnieje. Ty pójdziesz w lewo, wraz z żółtymi znakami, które dochodzą w tym miejscu do zielonego szlaku.

Rozstaje szlaków na grzbiecie pod Kowadłem – na lewo żółty szlak na Smrek Trójkrajny, w prawo zejście do Bielic (stąd przyjdziesz)

Idąc grzbietem, spoglądaj od czasu do czasu w lewo. W jednym miejscu otworzy się bowiem dość ograniczony widok na szczyty znajdujące się nad Bielicami. Wśród nich jest Rudawiec, którego również zdobędziesz w ramach opisywanej trasy.

Kolejny prześwit na Czernicę

Prześwit na Czernicę spod szczytu Kowadła

Widok spod Kowadła na Góry Bialskie

Po paru kolejnych chwilach dotrzesz już na Kowadło. Ten fragment trasy, licząc od Bielic, nie powinien ci zająć więcej niż godzinę.

Nie ma stąd absolutnie żadnych widoków. Żadnych. To tłumaczy decyzję inicjatorów Korony Gór Polski, by pominąć Smrek na rzecz Kowadła.

Na Brusek (1124 lub 1116 m n.p.m.) nie prowadzi stąd żaden znakowany szlak turystyczny. Aby się do niego dostać, musimy iść wzdłuż biegnącej granicą państwa nartostrady. Wędrówka jest łagodna – szlak prowadzi pozbawionym drzew grzbietem granicznym. Po paru minutach wespniesz się na skalny wierzchołek i dzięki znajdującej się tu tabliczce dowiesz się, że właśnie zdobyłeś Brusek.

Brusek nie zachwyca widokami. Widać stąd co prawda Góry Bialskie, Wysoki Jesionik, Góry Złote, a nawet Masyw Śnieżnika, widok ten jednak jest ograniczony. Szczyt jest raczej płaski i otoczony innymi wzniesieniami.

Na Postawną!

Po kilkunastominutowym spacerze wzdłuż granicy kraju dotrzesz do czeskich tabliczek informujących, że niedaleko znajduje się wierzchołek Travnej Hory. Aby dostać się na Postawną, musisz opuścić grzbiet graniczny i zboczyć ze szlaku i nartostrady na północny-zachód.

Według źródeł, na Postawną ma prowadzić wydeptana dziko ścieżka. Niestety nie jestem w stanie udzielić Ci dokładniejszych wskazówek. Gdy zdobywałem Postawną, na jej zboczach wciąż zalegał śnieg, więc żadnej ścieżki nie widziałem. A na szczyt dotarłem, idąc tam, gdzie wydawało mi się, że teren się wznosi. Wydawało, bo Postawna jest niemal płaska.

Postawna 1117 m n.p.m. – Góry Bialskie

W poszukiwaniach na pewno pomoże Ci mapa, kompas i telefon z gps.

Postawna (1117 m n.p.m.) to wyjątkowo nieciekawy szczyt. Jest właściwie niezauważalny w terenie, do tego całkowicie pokryty lasem. Jedyną dowodem tego, że udało się dotrzeć na miejsce, są dwie tabliczki informujące o tym fakcie.

Po zdobyciu szczytu wróć po swoich śladach na nartostradę.

Na Rudawiec!

Ścieżka praktycznie cały czas wiedzie nas lasem. Jedynym urozmaiceniem około półtoragodzinnej wędrówki jest tabliczka wśród drzew informująca turystę, jakoby zdobył szczyt zwany Działem. Osobiście nie dostrzegłem tam nic przypominającego szczytu, no ale skoro tak twierdzi tabliczka…

Po dłuższej chwili dotrzesz wreszcie do zielonego szlaku prowadzącego na Rudawiec, który dołącza do nartostrady z boku. To właśnie nim polecam powrócić do Bielic. Na razie jednak ruszamy dalej – na reprezentanta Gór Bialskich w Koronie Gór Polski. Stąd już maksymalnie 3 kwadranse nieciekawej wędrówki na Rudawiec (1112 m n.p.m.)

Rudawiec jest niestety szczytem zwyczajnie rozczarowującym. Nie ma tu absolutnie niczego ciekawego. Szczyt jest zalesiony i kompletnie pozbawiony widoków. Nie ma tutaj żadnego punktu widokowego (przynajmniej w pobliżu zielonego szlaku z Bielic). Tabliczki ze szlakami i chatka z pieczątką turystyczną – ot i wszystko.

Rudawiec znany jest również jako Bieleń, Ruda Paprotnia i Rude Bagna. W kraju naszych czeskich sąsiadów jest nazywany Polską Horą.

Do Bielic!

Droga wiedzie nas lasami Rezerwatu Puszczy Śnieżnej Białki. Tutejszy las został otoczony ochroną przez Mariannę Orańską, która bardzo ceniła jego dzikość i naturalność. Rosnące tu drzewa liczą sobie nawet 200 lat!

Uwaga! Po dojściu do tzw. Duktu nad Spławami NIE skręcaj w niego, tylko kontynuuj wędrówkę prosto. Niemal niedostrzegalny szlak wiedzie wśród drzew na wprost.

Po dłuższym czasie dotrzesz do małego zbiornika wodnego w dolinie Białej Lądeckiej. Stąd czeka Cię już tylko kilkanaście minut spaceru szeroką drogą. W końcu zakończysz szlak tam, gdzie go zacząłeś – przy bielickiej leśniczówce.

Gierałtów – Kowadło

Alternatywna trasa na Kowadło prowadząca w dużej mierze wzdłuż granicy polsko-czeskiej. Pozwala na zdobycie licznych szczytów przygranicznych na czele z Czartowcem, Špičákiem, Pośrednią i Łupkową. Trasa jest łagodna i oferuje więcej widoków niż szlak na Kowadło z Bielic.

Trasa do: Kowadło | mapa-turystyczna.pl

Trasa rozpoczyna się w Gierałtowie – właściwie już na granicy między Starym a Nowym Gierałtowem.

Osoby zmotoryzowane mogą mieć problem ze znalezieniem miejsca na zaparkowanie samochodu. Ja polecam spróbować zaparkować na trawie naprzeciwko kapliczki stojącej na starcie trasy przy skrzyżowaniu.

Kapliczka w Starym Gierałtowie

Jeżeli polegasz na komunikacji zbiorowej, możesz skorzystać z busa ze Stronia Śląskiego. Bus dowiezie cię niemal pod samą kapliczkę – wysiądziesz na przystanku “Stary Gierałtów – ośrodek wypoczynkowy”.

Gierałtów – Przełęcz Gierałtowska

Pierwszy etap trasy to wejście czerwonym szlakiem na Przełęcz Gierałtowską (0:40h).

Trasa do: Przełęcz Gierałtowska | mapa-turystyczna.pl

Najpierw wyrusz drogą, przy której znajduje się kapliczka. Kawałek dalej przekroczysz mostem szeroką tu Białą Lądecką.

Biała Lądecka w Gierałtowie

Za mostem czerwone szlaki poprowadzą cię w prawo, w leśną, acz wygodną drogę. Na zboczu po lewej, między drzewami, znajduje się nieco skał:

Skryte w lesie skałki nad Gierałtowem

Podejście na Przełęcz Gierałtowską będzie łagodne, acz w większości skryte w lesie. Początkowo wędrówkę urozmaici ci kilka tablic edukacyjnych.

Po chwili szlak zbliży się do krawędzi lasu – jeśli chcesz, możesz podejść na skraj łąki i popatrzeć na dolinę Białej Lądeckiej z wijącą się w dole rzeką. Po obu jej stronach wznoszą się zbocza Gór Złotych (po twojej stronie doliny) i Gór Białych (po jej drugiej stronie). Szczyty te są wyżej w większości zalesione, ale nad Gierałtowem pokrywają je łąki.

Borůvkový vrch widziany z czerwonego szlaku z Gierałtowa na Przełęcz Gierałtowską

Później droga znowu wejdzie w las. Leżące tu i ówdzie stosy pociętego drewna będą przypominać o żywej tu gospodarce leśnej.

Wygodna droga leśna na Przełęcz Gierałtowską

Wkrótce przyjdzie ci opuścić drogę leśną, która zakręci w lewo. Ty wybierz natomiast prawą odnogę – mniejszą dróżkę leśną, która wnet rozpocznie krótkie i spokojne podejście na Przełęcz Gierałtowską.

Tutaj rozstaniesz się z drogą leśną – skręcisz w ścieżkę w prawo

Łagodna ścieżka leśna

Przełęcz Gierałtowska

Na pierwszy rzut okiem Przełęcz Gierałtowska nie ma wiele do zaoferowania: ot, dwie tablice informacyjne, tabliczki ze znakami, drzewa i granica państwowa.

Przełęcz Gierałtowska

Później jednak twój wzrok pobiegnie pewnie w lewo. A tam dojrzysz już coś ciekawszego:

Przełęcz Gierałtowska – to miejsce pewnie potrafi przyprawić o zawał nocą 😉

Tak! Za drzewami jest wyjście na łąkę. A łąka oznacza oczywiście widoki. Przedtem jednak twój wzrok przykuje stojąca na skraju lasu, już po czeskiej stronie, drewniana rzeźba ubrana w liczne korale i naszyjniki:

Przełęcz Gierałtowska – rzeźba

Za rzeźbą otwiera się już szeroka panorama najbliższej części czeskich Gór Złotych. Rozległa łąka rozlewa się na wszystkie okoliczne zbocza (wyżej zalesione). Gdzieś na jej skraju znajduje się mała z takiego dystansu drewniana ambonka. Widok jest bardzo przyjemny dla oka.

Nie zawsze jednak było tu tak pusto. Do lat 50-tych XX wieku znajdowała się tu niewielka osada Grenzdorf (cz. Hraničky). W szczytowym momencie było tu 27 domów i niemal 300 mieszkańców. Był tu kościół, gospoda, szkoła i dwa sklepy. Mieszkańcy osady zostali wyludnieni po II wojnie światowej, a większość budynków została zniszczona przez armię Czechosłowacji. Zdeterminowany wędrowiec, o ile zapuści się na tutejszą rozległą łąkę, może natknąć się na rozsiane tu i ówdzie ruiny domostw.

Jest tu też drewniany pieniek, idealny, by na nim usiąść i choć przez kilka chwil chłonąć wzrokiem ten sielski obrazek. Zachęcam cię do tego, bo będzie to najciekawszy widok na całej trasie.

Przełęcz Gierałtowska – rzeźba

Przełęcz Gierałtowska – panorama czeskich Gór Złotych

Z tablicy informacyjnej wyczytamy m.in. że:

• przełęcz Gierałtowska była w dawnych czasach ważnym przejściem granicznym między doliną Białej Lądeckiej na Ziemi Kłodzkiej a rejonem Javornika na Morawach;
• przełęcz utraciła na znaczeniu w połowie XVIII wieku po zajęciu Ziemi Kłodzkiej przez Fryderyka III Wielkiego i wytyczeniu nowej granicy Prusko-Austriackiej.

Przełęcz Gierałtowska – Kowadło

Drugi i najdłuższy etap trasy to wędrówka dzikim i zarośniętym zielonym szlakiem, który przez większą część prowadzi wzdłuż granicy Państwa. Zdobycie Kowadła z Przełęczy Gierałtowskiej to około 2:40 h (7,5 kilometrów, 500 metrów podejść, 200 metrów zejść).

Trasa: Przełęcz Gierałtowska – Kowadło | mapa-turystyczna.pl

Jest to fragment ponad stukilometrowego Szlaku Kurierów Solidarności wytyczonego na pamiątkę górskich spotkań przedstawicieli środowisk niezależnych z Polski i Czech oraz organizowanych w drugiej połowie lat 80-tych XX wieku akcji przerzutu przez granicę wydawnictw niezależnych, sprzętu poligraficznego i ludzi. Jednym z wykorzystywanych przejść granicznych była właśnie Przełęcz Gierałtowska. Ty pójdziesz tym szlakiem aż do Bielic.

Opuść Przełęcz Gierałtowską, idąc za zielonymi znakami w prawo (patrząc ze strony, z której wcześniej przyjdziesz czerwonym szlakiem). Tylko uważaj, by nie pójść kusząco wygodną drogą. Zielony szlak poprowadzi cię bowiem wąską leśną ścieżyną.

Przełęcz Gierałtowska – odejście zielonego szlaku na Kowadło

Zielony szlak powiedzie cię najpierw wzdłuż granicy na Pleśniwiec. Będziesz wędrował bez widoków, acz w urokliwym otoczeniu. W pewnym momencie pójdziesz wzdłuż brzozowej alei. Najlepiej jest wybrać się tu wiosną, gdy przyroda rozkwita żywą zielenią.

Brzozowa aleja na granicy

Jeszcze przez krótką chwilę zza drzew po twojej lewej stronie będziesz mógł zerkać na prześwit:

Prześwit na czeskie Góry Złote na zielonym szlaku na Kowadło, kawałek za Przełęczą Gierałtowską

Pleśniwiec ani się niczym nie wyróżnia, ani się przesadnie nie wybija ponad otoczenie. O tym, że go zdobyłeś, zorientujesz się pewnie dopiero wtedy, gdy teren zacznie opadać. Po lewej stronie ścieżki wznosi się niewielki, łagodny i porośnięty mchem wał, który przez kilkadziesiąt metrów odgradza ją od lasu.

Łagodne zejście z Pleśniwca

Następnie rozpoczniesz podejście na Orlicką Kopę. Najpierw będzie bardzo łagodnie:

Łagodna ścieżka w lesie przed Orlicką Kopą

Wkrótce jednak szlak nabierze więcej stromizny, a kawałek dalej dojdą do ciebie czerwone znaki.

Podejście na Orlicką Kopę

Zielony szlak Przełęcz Gierałtowska – Kowadło – początek stromego podejścia na Orlicką Kopę

Kolejny prześwit na czeskie Góry Złote

O ile do tej pory szlak nie będzie zbytnio wymagający, to ostatni odcinek przed szczytem Orlickiej Kopy potrafi przyprawić o zadyszkę:

Ostatni fragment podejścia na Orlicką Kopę

Wysiłek zrekompensuje ci jednak z nawiązką drugi bardzo ładny punkt widokowy na tej trasie – szczyt Orlickiej Kopy.

Po prawej wznosi się bardzo bliski, zalesiony Borůvkový vrch. Na lewo od niego panorama przemyka po niższych szczytach czeskiej części Gór Złotych, by następnie zahaczyć o zabudowania wsi znajdujących się u ich podnóży i dotrzeć aż do nizin Obniżenia Otmuchowskiego. Przy dobrej pogodzie dostrzeżesz mieniące się w słońcu wody Jeziora Otmuchowskiego i Jeziora Nyskiego.

Orlicka Kopa: panorama czeskich Gór Złotych. W tle Jezioro Otmuchowskie

Orlicka Kopa: panorama czeskich Gór Złotych

Warto zatrzymać się chwilę na Orlickiej Kopie, bo dalsze widoki na tej trasie nie będą już tak ciekawe.

Kolejnym szczytem do zdobycia będzie Czartowiec. Niestety, poza ciekawą nazwą nie ma on wiele więcej do zaoferowania.

Spacer w borówkach nieopodal Borówkowego Wierchu

Śmiało zakręć więc w lewo i kontynuuj marsz za zielonymi znakami.

Zakręt w lewo na Czartowcu

Zejście będzie stosunkowo łagodne. Rzut okiem za siebie:

Zejście z Czartowca

Nieco poniżej szczytu Czartowca jest wiatrołom. Możesz pokusić się, by zejść tu nieco ze szlaku. Dzięki temu otworzy się przed tobą widok na otoczenie doliny Białej Lądeckiej na czele z Czernicą i odległym jeszcze Kowadłem.

Widok na Kowadło spod Czartowca

Widok na Czernicę z polany za szczytem Czartowca

Prześwit na Góry Złote i Bialskie spod szczytu Czartowiec

Prześwit na Góry Złote spod szczytu Czartowiec

Kawałek dalej ponownie dojdą do ciebie czerwone znaki (które odłączyły się od zielonych przed Czartowcem, omijając szczyt po czeskiej stronie). Potem zacznie się łagodne podejście na Špičák.

Zarośnięte mchem skały

Łagodna ścieżka leśna

Dojdziesz do rozstaju szlaków pod Špičákiem.

Skrzyżowanie szlaków pod Špičákiem

Skrzyżowanie szlaków pod Špičákiem – w lewo na Špičák, w prawo na Kowadło

Pomimo napisu na tabliczce to nie jest sam Špičák. Możesz zdobyć ten szczyt, skręcając w lewo. Żółty szlak doprowadzi cię na niego po piętnastu minutach marszu. Stamtąd możesz się jedynie wrócić po swoich śladach (o ile chcesz wędrować znakowanym szlakiem).

Od razu mówię, że Špičák nie jest warty nadłożenia pół godziny drogi. Szczyt jest raczej płaski i bardzo gęsto zarośnięty drzewami. Nie ma stąd nawet marnego prześwitu. Poniżej zdjęcia prezentujące atrakcje Špičáka:

Špičák – słupek ze znakiem końca szlaku

Špičák – tabliczki

Tak, na Špičáku znajduje się jedynie kamienny słupek oznaczający koniec szlaku i kilka tabliczek.

Z rozstaju szlaków pod Špičákiem śmiało kontynuuj więc marsz na wprost za zielonymi znakami.

Następnym celem jest szczyt Pośrednia. Szczyt niewarty wzmianki, chociaż jego okolica jest nieco ciekawsza. Będzie tu nieco prześwitów:

Widok na Czernicę – pojawi się w kilku miejscach na trasie

Będzie tu też nieco formacji skalnych (już przy wędrówce na kolejny szczyt – Łupkową):

Skały w lesie w okolicach szczytu Łupkowa

Skały w lesie w okolicach szczytu Łupkowa

Skały w lesie w okolicach szczytu Łupkowa

Bliżej szczytu Łupkowa skały przybiorą jeszcze ciekawsze kształty:

Skały na Łupkowej

Skały na Łupkowej

Sama Łupkowa nie oferuje żadnych widoków ani skalnych atrakcji. Na czeskich tabliczkach będzie widnieć nazwa Břidličný.

Łupkowa – po czesku Břidličný

Porośnięta borówkami Łupkowa

Warty uwagi jest znajdujący się tu stary, kamienny słupek, najprawdopodobniej wskazujący dawno temu na granice.

Stary, kamienny słupek na Łupkowej

Z Łupkowej rozpoczniesz łagodne zejście na Sedlo Peklo (Przełęcz Piekło).

Zejście na Sedlo Peklo

Sedlo Peklo

Sedlo Peklo – tabliczki

Ciekawa nazwa to jednak wszystko, co ma do zaoferowania ta zalesiona przełęcz. Śmiało kontynuuj marsz tym bardziej, że stąd już niedaleko na Kowadło.

Sedlo Peklo – szlak w kierunku Kowadła

W okolicy Sedla Pekla otworzy się przed tobą jedyny na tej trasie widok na odległy Śnieżnik:

Prześwit na Śnieżnik w okolicach szczytu Łupkowa

Sygnałem, że wierzchołek Kowadła jest już blisko, będzie moment, w którym wejdziesz pomiędzy borówczyny:

Podejście na Kowadło

Jeszcze kilka chwil wędrówki i zdobędziesz Kowadło. Kliknij, aby przejść do opisu szczytu: Kowadło – szczyt.

Wrócić możesz po swoich śladach lub zejść zielonym szlakiem do Bielic i złapać busa do Gierałtowa.

Kowadło – najwyższy szczyt Gór Złotych?

Jak już wspomniałem we wstępie, Kowadło nie jest najwyższym szczytem Gór Złotych. Co gorsza, do tego tytułu pretendują aż 4 inne szczyty! Są to:

• Rudawiec – (1112 m n.p.m.) w oficjalnym zestawieniu najwyższy szczyt Gór Bialskich
• Brusek (1124 lub 1116 m n.p.m.)
• Postawna (1117 m n.p.m.)
• Smrek Trójkrajny (1107 m n.p.m.)

Skąd ten chaos?

Niektóre źródła łączą Góry Złote z Górami Bialskimi. Według tych źródeł Góry Bialskie miałyby stanowić południową część Gór Złotych.

Z powodu tych niejasności w Koronie Gór Polski znajdziemy wymienione dwa szczyty: jeden z Gór Złotych (Kowadło) i drugi z Gór Bialskich (Rudawiec). Problem w tym, że… żaden z tych szczytów nie jest najwyższym ze swojego pasma górskiego.

Chaos ten jest spowodowany niejasnościami co do przebiegu granicy między obydwoma pasmami górskimi oraz niezbyt dokładnymi pomiarami wysokości wielu szczytów z tej okolicy. W chwili obecnej najpopularniejszym jest podział geograficzny, który za granicę uznaje Przełęcz Trzech Granic.

Oznacza to, że do Gór Złotych należy m.in. Smrek Trójkrajny. Wysokość 1107 m n.p.m. daje mu pierwszeństwo przed Kowadłem (989 m n.p.m.) w zmaganiach o tytuł najwyższego szczytu Korony Gór Polski.

Czemu to więc nie on został wybrany jako reprezentant Gór Złotych w Koronie Gór Polski?

Do Korony Gór Polski szczyty były wybierane na podstawie dwóch kryteriów:

• prowadzi na nie znakowany szlak turystyczny
• są jednymi z najwyższych szczytów swych pasm górskich o znacznych walorach turystyczno-krajoznawczych.

Na obydwa szczyty prowadzą znakowane szlaki turystyczne. Smrek Trójkrajny ustępuje jednak Kowadłu pod względem atrakcyjności.

Choć sam wierzchołek Kowadła nie oferuje żadnych widoków, to jednak nieco poniżej niego znajduje się kilka punktów widokowych. Można z nich podziwiać polską i czeską część Gór Złotych i Bialskich. Co więcej, na szczycie Kowadła znajduje się kilka ciekawych skałek.

Na potrzeby tej relacji dołączę do grona zwolenników traktowania Gór Bialskich jako odrębnego pasma górskiego od Gór Złotych. Silnym wsparciem jest między innymi zdanie PTTK oraz regionalizacja według niejakiego Marka Staffy. Od Gór Złotych rozdziela je, jak już wspominałem, Przełęcz Trzech Granic. Granicę z Masywem Śnieżnika tworzy Przełęcz Płoszyna.

Wspomniałem też, że Rudawiec (1112 m n.p.m.) został niesłusznie zaliczony do zaszczytnego grona szczytów Korony Gór Polski. Po samej tylko polskiej stronie gór wyższy jest zarówno Brusek (1124 m n.p.m.), jak i Postawna (1117 m n.p.m.).

Żeby było ciekawiej, wysokości obydwu szczytów nie są pewne. Pewne natomiast jest to, że Postawna widziana z Bruska była od niego zauważalnie niższa (oceńcie sami). Dlatego to właśnie Brusek uznałem za najwyższy szczyt Gór Bialskich.