Beskid Wyspowy

Karpaty - Beskidy

Charakterystyczną cechą Beskidu Wyspowego jest to, że większość jego szczytów wybija się pojedynczo ponad dna szerokich dolin. Między szczytami znajdują się niskie i rozległe przełęcze. Co więcej, ich zbocza (zwłaszcza północne i południowe) są bardzo strome. To podobieństwo do wysp jest szczególnie widoczne podczas zjawiska zwanego “morzem mgieł”. Mgła zakrywa doliny i tylko wierzchołki gór wybijają się ponad nią niczym wyspy.

Beskid Wyspowy

Jak już wspominałem, szczyty Beskidu Wyspowego przypominają do złudzenia wyspy. Taka budowa szczytów sprawia, że wiele z nich cechuje wysoka wybitność. Wybitność to po prostu różnica, jaka dzieli wysokość wierzchołka danego szczytu od przełęczy między tym szczytem a szczytem wyższym od niego. Innymi słowy wybitność określa, jak bardzo dany szczyt wyróżnia się w otoczeniu.

Beskid Wyspowy widziany z Mogielicy

Beskid Wyspowy widziany z Mogielicy

Na liście najwybitniejszych szczytów Polski znajdziemy aż 9 reprezentantów Beskidu Wyspowego. Najwyższą wybitność między nimi ma Luboń Wielki – aż 512 metrów, co daje mu 9 miejsce na wspomnianej liście.

Beskid Wyspowy jest bardzo atrakcyjnym pasmem górskim. Na wielu szczytach znajdują się rozległe polany widokowe (np. na Mogielicy, Ćwilinie, Łopieniu, Jasieniu, Luboniu Wielkim i Kamionnie) lub wieże (Mogielica). Przy sprzyjającej pogodzie turyście jawią się widoki obejmujące różnorakie pasma górskie: od Beskidu Wyspowego i pobliskich Gorców, przez Beskid Żywiecki, Makowski, Niski i Sądecki, Pieniny (i jej najwyższy szczyt, którym jest Wysoka), aż po Tatry i Góry Choczańskie na Słowacji.

Szczyt Korony Gór Polski

Mogielica

Wierzchołek Mogielicy widziany z Polany Stumorgi

Wierzchołek Mogielicy widziany z Polany Stumorgi

Najwyższym szczytem Beskidu Wyspowego jest Mogielica. Przez wielu jest uważana również za najpiękniejszy. Czemu?

Nietrudne szlaki, rozległe widokowo polany i drewniana wieża postawiona na szczycie Mogielicy to tylko kilka zalet budujących jej atrakcyjność.

Przy dobrej pogodzie z wieży widać nie tylko Beskid Wyspowy i Gorce, ale również Beskid Żywiecki, Sądecki i Niski, Pieniny, a nawet majestatyczne Tatry i Wielki Chocz na Słowacji!

Tak czy siak, dzięki wysokości 1170 m n.p.m. Mogielica jest zaliczana do Korony Gór Polski jako przedstawiciel Beskidu Wyspowego.

Jeśli chcesz przeczytać więcej o tym szczycie, to kliknij: Mogielica.

Znajdziesz tam:

  • wiele zdjęć ze szczytu i ze szlaków prowadzących na niego
  • podpisane panoramy
  • opis szlaków na Mogielicę
  • ciekawostki turystyczne

Inne ciekawe szlaki

Ćwilin

Ćwilin to jeden z najwyższych i najciekawszych (nie tylko) widokowo szczytów Beskidu Wyspowego.

Szczyt Ćwilin

Polana Michurowa na Ćwilinie

Na jego szczycie znajduje się słynna widokowa Polana Michurowa. Widok stąd sięga przy dobrej pogodzie aż Tatr oraz pasm górskich na Słowacji – Małej Fatry, Wielkiej Fatry i Wielkiego Chocza. Widać stąd również sporą część Beskidów – z Babią Górą na czele.

Nieco na zachód od szczytu, wciąż na polanie, znajduje się wzniesiona w czasie wojny kapliczka oraz ołtarz polowy postawiony w 2000 roku z okazji obchodów Roku Milenijnego.

Ćwilin słynie również z niezwykle stromych podejść – zwłaszcza od strony Przełęczy Gruszowiec. Nie bez powodu wariant ten bywa nazywany “ścianą płaczu”. Odradzam schodzenie tym szlakiem – zwłaszcza zimą i w porze deszczowej.

Luboń Wielki

Jeden z najpopularniejszych szczytów Beskidu Wyspowego ustępujący tylko Mogielicy (i może Ćwilinowi). I nie bez powodów.

Schronisko PTTK na Luboniu Wielkim

Schronisko PTTK na Luboniu Wielkim

Po pierwsze, ze szczytu rozpościera się piękna panorama Beskidu Wyspowego. W oczy rzuca się zwłaszcza Szczebel, za nim znajdują się inne “wyspy”.

Ładnych widoków nie brakuje również na szlakach prowadzących na Luboń Wielki. Przykładowo, niebieski szlak z Lubonia oferuje kilka ładnych punktów widokowych – wliczając w to piękną panoramę na większą część łańcucha Tatr – zwłaszcza na Tatry Zachodnie.

Po drugie, na szczycie Lubonia Wielkiego znajduje się jedyne schronisko w Beskidzie Wyspowym (jest jeszcze schronisko na Kudłaczach w paśmie Lubomira i Łysiny. Te są jednak często zaliczane do Beskidu Makowskiego).

Obok schroniska wznosi się wieża telewizyjna – charakterystyczny element krajobrazu. To głównie dzięki niej łatwo można rozpoznać Luboń Wielki spośród innych szczytów Beskidu Wyspowego.

Po trzecie, na szlakach na Luboń nie brakuje innych ciekawostek. Przykładowo, żółty szlak z Rabki – Zarytego prowadzi przez urokliwe wąwozy skalne zwane Percią Borkowskiego oraz jedyne w okolicy gołoborze (wielkie skupisko luźnych głazów i kamieni). Nie brakuje też na nim stromych podejść i skalnych odcinków, które nadają mu niemal wysokogórski charakter.

Tak właściwie każdy ze szlaków na Luboń Wielki jest godny polecenia. Poniżej prezentuję wariant gdzie wchodzimy żółtym szlakiem z Rabki-Zarytego, a schodzimy niebieskim do Małego Lubonia.

Śnieżnica

Pozycja obowiązkowa na liście “wysp” do zdobycia dla uduchowionych turystów. Nieopodal jej wierzchołka znajduje się bowiem ośrodek rekolekcyjno-rekreacyjny wraz ze schowaną w lesie urokliwą drogą krzyżową.

Widok na Śnieżnicę z Kasiny Wielkiej

Widok na Śnieżnicę z Kasiny Wielkiej

Nazwa Śnieżnicy wzięła się od śniegu, który długo zalega na jej zboczach. Dzięki temu łatwo można odróżnić ją od innych szczytów Beskidu Wyspowego, np. patrząc w tym kierunku z Wawelu.

Na zboczach Śnieżnicy znajduje się rezerwat Śnieżnica, który ochrania ładny las buczynowy.

Wycieczkę na szczyt możesz sobie skrócić, korzystając z kolejki linowej z Kasiny Wielkiej. Możesz też się wspiąć, jeśli nie lękasz się stromizny. Nagrodą dla pieszych turystów jest dłuższy czas, podczas którego mogą rozkoszować się widokami. Widokami, które gwarantuje szlak wytyczony wzdłuż nartostrady.

Choć sam szczyt jest zalesiony, to szlaki prowadzące na niego mają kilka ładnych punktów widokowych, np. niebieski szlak z Kasiny Wielkiej daje możliwość podziwiania masywnego zbocza Lubogoszczy oraz pasma Lubomira i Łysiny.

Ciekawski turysta kręcący się dookoła szczytu Śnieżnicy może natrafić na wejście do niewielkiej jaskini zwanej Piwnicą. Legendy głoszą, jakoby istniało tędy podziemne przejście do Grodziska za Szczyrzycem.

Lubogoszcz

Ciekawa pętla na jeden z wyższych szczytów Beskidu Wyspowego. Trasa idealna na jednodniową wycieczkę. Szlak obfituje w ładne panoramy, głównie Gorców i centralnej części Beskidu Wyspowego. Na szczycie jest postawionych kilka ławek, brakuje jednak widoków.

Szczyt Lubogoszcz

Na szczycie Lubogoszczy

Kilka ciekawych miejsc znajduje się za to przy szlakach wiodących na Lubogoszcz:

  • nieopodal Bazy Szkoleniowo-Wypoczynkowej “Lubogoszcz” znajduje się niewielki stawek zwany Żabim Oczkiem, niedaleko czerwonego szlaku z Kasiny Wielkiej znajduje się z kolei jezioro zwane “Morskim Okiem”. Nie, nie dojeżdżają tu żadne fasiągi.
  • na stoku góry wznoszącej się nad Kasiną Wielką jest miejsce, które miejscowi nazywają “zamczyskiem”. Przeprowadzone tu badania archeologiczne nie wykazały jednak istnienia tutaj żadnej osady.

Szczebel

Szczyt oferuje ograniczony widok na znajdującą się u jego podnóży Kasinkę Wielką oraz wznoszący się nad nią Masyw Lubogoszcza.

Widok ze Szczebla na Lubogoszcz

Widok ze Szczebla na Lubogoszcz

Idąc czarnymi szlakami licz się z tym, że czeka Cię jeden z najbardziej stromych szlaków w całych Beskidach. Zejście nim jest bardzo uciążliwe i karkołomne. Momentami aż kusi, żeby sobie pomagać przy zejściu, chwytając się drzewek. Z doświadczenia mogę powiedzieć, że niektórzy wolą tam schodzić tyłem na czworaka. Zalecam unikać tego szlaku po deszczach i zimą.

Szczebel słynie również z niewielkiej jaskini, zwanej Zimną Dziurą, która znajduje się nieopodal szczytu przy czarnym szlaku do Lubienia. Jaskinia była znana już od co najmniej pierwszej połowy XIX w., kiedy w jednym ze swoich przewodników opisywał ją Ludwik Zejszner. Jej nazwa wzięła się od utrzymujących się na jej dnie nawet do późnego lata płatów śniegu.

Wierzchołek Szczebla porasta piękny las bukowy o miejscowym charakterze pierwotnej puszczy karpackiej.

Jeżeli pragniesz zdobyć Szczebel, to polecam zielony szlak z Przełęczy Glisne. Jako jedyny z trzech szlaków na Szczebel jest raczej łagodny. Z drugiej strony na obydwu czarnych szlakach z pewnością nie zabraknie Ci wrażeń. Tylko pamiętaj, że ostrzegałem przed stromizną.

Poniżej prezentuję mapę Szczebla z wybranym czarnym szlakiem z Kasinki Małej do Lubienia.

Pasmo Lubomira i Łysiny

Długa, ale całkiem urozmaicona wycieczka pozwalająca “zaliczyć” całe pasmo Lubomira i Łysiny. Zaznaczę tutaj, że wielu badaczy zalicza te pasmo do Beskidu Makowskiego.

Czego możesz spodziewać się po tym szlaku:

  • wielu ładnych miejsc widokowych
  • drewnianej wieży nieopodal szczytu Lubomira
  • obserwatorium astronomicznego na szczycie Lubomira. Obserwatorium zostało wybudowane w 1922 r., jednak hitlerowcy zniszczyli je w czasie II wojny światowej. Zostało odbudowane w 2007 roku. Obecnie jest otwarte dla zwiedzających. Tutejsze nocne pokazy nieba, pokazy i prezentacje astronomiczne mogą być ciekawą odskocznią od górskich wędrówek.
  • wizyty w schronisku PTTK na Kudłaczach
  • przejścia przez rezerwat “Zamczysko na Rabą” z pozostałościami baszty średniowiecznego zamczyska

Modyń

Modyń to jeden z najładniejszych widokowo szczytów Beskidu Wyspowego. Trasa jest niedługa, a przy tym obfitująca w panoramy Gorców, Tatr i centralnej części Beskidu Wyspowego. Sam wierzchołek jest zalesiony, widoki otwierają się jednak przed turystą m.in. z poręby przy szlaku niebieskim wiodącym na Przełęcz Ostrą.

Ciecień i Grodzisko

Krótka, lecz urozmaicona wycieczka na wierzchołek Cietnia. Oferuje kilka ładnych punktów widokowych, m.in:

  • z wieży widokowej na Księżej Górze (ładnie widać z niej kotlinę Wiśniowej z wznoszącym się nad nią Cietniem i Pasmo Lubomira)
  • z wyrębu niedaleko szczytu Cietnia na okoliczne wzniesienia.

Ciekawostką są też dobrze zachowane wały dawnego gródka na Grodzisku oraz ładne skałki położone nad przysiółkiem Smykań. Badania archeologiczne udowodniły, że gródek istniał tu co najmniej od V wieku p.n.e.

Z Limanowej do Szczyrzyc

Długi, acz bardzo urozmaicony szlak łączący zachodnią i wschodnią część Beskidu Wyspowego. Na trasie znajduje się wiele atrakcji historycznych (pomniki, kapliczki) i przyrodniczych. Nie brakuje tutaj również pięknych panoram. Szlak ten jest wyjątkowo odludny. Wybierając go, możesz spodziewać się ciszy i spokoju.

Kamionna

Krótka, przyjemna i atrakcyjna widokowo trasa wiodąca przez Masyw Kamionnej. Wspaniale prezentują się z niej najwyższe szczyty Beskidu Wyspowego: garbata Mogielica wraz z Modyniem, Jasień, Śnieżnicę, Ćwilin, Cichoń i Ostrą. Za nimi wznosi się pasmo górskie Gorców. Przy dobrej widoczności zza beskidzkich wierzchołków wystają szczyty Tatr.

Na dodatek rzadko uczęszczana przez turystów i łatwo dostępna środkami komunikacji miejscowej. Czego chcieć więcej?

Geografia

Beskid Wyspowy zajmuje powierzchnię ok. 1380 km2. Tym samym jest jednym z najrozleglejszych pasm górskich należących do grupy Beskidów. Wyprzedza go jedynie Beskid Niski i Bieszczady wraz z Górami Sanocko-Turczańskimi.

W ramach Beskidu Wyspowego wyróżniamy:

  • grupę Mogielicy (do 1170 m) – swego czasu ta grupa górska była zaliczana do Gorców. Wtedy za najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego uchodził Ćwilin
  • Pasmo Ostrej (do 924 m)
  • Pasmo Łososińskie (do 921 m)
  • grupa Cietnia (do 829 m)
  • grupa Lubomira i Łysiny – wielu badaczy uznaje ją za część Beskidu Makowskiego, wliczając w to autorów Korony Gór Polski. To dlatego na jej liście Lubomir widnieje jako reprezentant Beskidu Makowskiego. Swoją drogą, niesłusznie – najwyższym szczytem Beskidu Makowskiego jest Mędralowa.

Klimat

Beskid Wyspowy jest położony w strefie klimatu górskiego. W związku z tym cechuje go duża zmienność – zwłaszcza wiosną i latem, które są raczej chłodne i deszczowe. Porą roku najbardziej sprzyjającą wędrówkom jest jesień.

Jeśli chodzi o opady, to największe ryzyko deszczu występuje w czerwcu i w lipcu. Deszcze są zazwyczaj gwałtowne i obfite.

Śnieg pojawia się już w listopadzie, natomiast ostatnich opadów można się spodziewać we kwietniu. Oczywiście śnieg może zalegać w wyższych partiach nawet do maja.

Piętra roślinne

Na terenie Beskidu Wyspowego wyróżniamy w praktyce trzy piętra roślinne:

  • piętro pogórza sięgające do ok. 450-550 m z lasami liściastymi lub mieszanymi
  • piętro regla dolnego sięgające do 1150 m n.p.m. z lasami mieszanymi lub iglastymi
  • na samym wierzchołku Mogielicy występuje piętro regla górnego.

Jaskinie Beskidu Wyspowego

Na terenie Beskidu Wyspowego odkryto do tej pory 17 jaskiń. Większość jest niewielkich rozmiarów, jednak kilka zasługuje na wyróżnienie:

  • Jaskinia Zbójecka – o długości 380 m i deniwelacji 16
  • Jaskinia Czarci Dół – o długości 125 m i deniwelacji 14
  • Złotopieńska Dziura – 85 m długości i 10 m deniwelacji

Co ciekawe, wszystkie wymienione jaskinie znajdują się na zboczach Łopienia.

Skały i gołoborza

Na obszarze Beskidu Wyspowego znajduje się sporo skał, skałek i formacji skalnych. Do najsłynniejszych należą:

  • Diabli Kamień nieopodal Szczyrzyc
  • Wielki Kamień na Krzywickiej Górze
  • Gołoborze przy żółtym szlaku na Luboń Wielki
  • Perć Borkowskiego na tym samym szlaku. Jest to urokliwy wąwóz usiany skałami i kamieniami. Daje chociaż trochę posmakować uroków wspinaczki
  • liczne skalne osuwiska, m.in. na zboczach Mogielicy, Łopienia i Ćwilina
Rezerwat Skalny na Luboniu Wielkim

Rezerwat Skalny na Luboniu Wielkim

Miejscowości

Beskid Wyspowy jest wręcz usiany mniejszymi i większymi miejscowościami i wsiami. Wyboru bazy noclegowej powinieneś dokonać w oparciu o bliskość miejscowości do szlaków, które zamierzasz “zaliczyć” oraz sprawnej komunikacji miejscowej.

Poniżej prezentuje cztery bodajże najsłynniejsze miejscowości Beskidu Wyspowego. W każdej z nich znajdziesz bogatą bazę turystyczną i gastronomiczną.

Limanowa

Bardzo ładna miejscowość położona malowniczo we wschodniej części Beskidu Wyspowego. Przez wielu uznawana za umowną stolicę tego pasma górskiego.

Limanowa jest położona w głębokiej kotlince i jest otoczona szczytami Pasma Łososińskiego. Nad miastem góruje wzniesienie Miejskiej Góry z rzucającym się w oczy, potężnym krzyżem na szczycie. Spod niego roztacza się przepiękny widok na okolicę.

Mszana Dolna

Ze względu na swoje położenie w centrum Beskidu Wyspowego, Mszana Dolna jest świetnym punktem wypadowym w liczne najciekawsze szczytu Beskidu Wyspowego: Luboń Wielki, Szczebel, Lubogoszcz, Ćwilin, Mogielicę i Jasień.

Rabka-Zdrój

Miejscowość uzdrowiskowa położona na granicy Beskidu Wyspowego i Gorców. Jest popularnym ośrodkiem turystycznym i rehabilitacyjnym. Działające tu źródła lecznicze wraz z łagodnym mikroklimatem sprawiają, że Rabka-Zdrój jest uznawana za jedno z najpopularniejszych polskich uzdrowisk.

Tymbark

Miasteczko o królewskiej przeszłości, obecnie popularna turystycznie miejscowość i lokalny ośrodek przemysłowy. Stanowi doskonałą bazę wypadową w centralną część Beskidu Wyspowego.

Schroniska górskie

Schronisko na Śnieżnicy

Schronisko na Śnieżnicy (Młodzieżowy Ośrodek Rekolekcyjny) to obiekt położony w Beskidzie Wyspowym w województwie małopolskim. Mówiąc dokładniej, schronisko znajduje się na południowym stoku góry Śnieżnica na wysokości około 840 m n.p.m.

Schronisko PTTK Kudłacze

Schronisko PTTK Kudłacze to górskie schronisko turystyczne znajdujące się na wysokości 730 m n.p.m. w Beskidzie Wyspowym w województwie małopolskim. Mówiąc dokładniej, obiekt leży na polanie Nad Nowinami w Paśmie Lubomira i Łysiny – pomiędzy szczytami Łysiny (891 m) i Działka (622 m).

Schronisko PTTK Luboń Wielki

Schronisko PTTK Luboń Wielki im. Stanisława Dunin-Borkowskiego znajduje się na południowo-zachodnim skraju Beskidu Wyspowego, na szczycie Lubonia Wielkiego na wysokości 1022 m n.p.m. Obiekt jest zlokalizowany w województwie małopolskim.

Beskid Wyspowy – Panoramy

Beskid Wyspowy – Galeria zdjęć