Góry Złote

Sudety

Góry Złote to wyjątkowe pasmo górskie o dwóch obliczach:

  • okolice Lądka-Zdroju to prawdziwy spacerowy raj dla kuracjuszy;
  • południowo-wschodnie krańce, graniczące z Górami Bialskimi, to jedne z najbardziej dzikich i pierwotnych obszarów polskich Sudetów.

Góry Złote słyną przede wszystkim ze swojej historii bogatej w górnictwo złota, pozostałości której wciąż można zwiedzać w udostępnionych turystycznie sztolniach i muzeach.

Równie ciekawy jest świat jaskiń Gór Złotych ze słynną jaskinią Radochowską na czele.

Góry Złote

Szczyt Korony Gór Polski

Kowadło

Szczytem reprezentującym Góry Złote w Koronie Gór Polski jest Kowadło, które ma 988 metrów wysokości.

Kowadło 989 m n.p.m. - Góry Złote

Kowadło 989 m n.p.m. – Góry Złote

Szlaki dojściowe na Kowadło oferują pewne ograniczone widoki, jednak sam wierzchołek jest zalesiony. Ja polecam zdobycie Kowadła z Bielic. Ten wariant jest najkrótszy i całkiem atrakcyjny – głównie ze względu na punkt startowy wyprawy – znajdującą się “na końcu świata” wieś Bielice.

Trasę na Kowadło i Rudawiec (przedstawiciel Gór Bialskich w Koronie Gór Polski) opisałem dokładnie na osobnej stronie. Zachęcam do przeczytania: Kowadło.

Na podstronie znajdziesz:

  • dokładny opis trasy
  • liczne zdjęcia
  • ciekawostki

Inne szlaki

Do ruin zamku Karpień i na Trojak

Krótka, acz atrakcyjna widokowo i turystycznie trasa do ruin zamku Karpień, górującego niegdyś nad Lądkiem-Zdrojem. Po drodze zdobędziesz również pokryty ciekawymi formacjami skalnymi wierzchołek Trojaka. Co więcej, platforma widokowa na Trojaku oferuje jedną z najpiękniejszych panoram w całych Sudetach. Przy dobrej pogodzie widać stąd szczyty należące do aż ośmiu różnych pasm górskich!

Na trasie jest też kilka innych dobrych punktów widokowych i interesujących miejsc.

Lądek Zdrój – Szwedzkie Szańce

Pierwszy etap trasy do przejście z centrum Lądka-Zdroju przez jego dzielnicę sanatoryjną (polecam spacer przez Park Tysiąclecia) i wreszcie opuszczenie zabudowań przy północnej granicy miasta. W sezonie miasto może być pełne kuracjuszy i turystów, z których większość powinieneś jednak zostawić za sobą w mieście.

Park Tysiąclecia - Lądek Zdrój

Park Tysiąclecia – Lądek Zdrój

Żółty szlak poprowadzi cię ku przełęczy Lądeckiej – na przemian malowniczymi łąkami i lasem. Po drodze będziesz miał kilka punktów widokowych na Trojak i na Borówkową.

Trojak widziany z żółtego szlaku na przełęcz Lądecką

Trojak widziany z żółtego szlaku na przełęcz Lądecką

Najciekawsze miejsce widokowe znajduje się jednak nieopodal szlaku. Gdy żółte znaki przetną po raz drugi drogę Graniczną, ty skręć w lewo. Po kilkudziesięciu krokach otworzy się przed tobą panorama Lądka-Zdroju i jego otoczenia na czele z Górami Złotymi. Poniżej mapka do pomocy:

Punkt widokowy na ulicy Granicznej - jak dojść?

Punkt widokowy na ulicy Granicznej – jak dojść?

Kolejne ciekawe miejsce znajduje się już po ostatnim wyjściu żółtego szlaku na drogę. To kapliczka wielu religii, która również znajduje się poza szlakiem. To dość ciekawe miejsce, w którym znalazło się miejsce dla figurek lub symboli 8 światowych religii. Dojdziesz tam raptem w 5 minut od drogi.

Kapliczka wielu religii

Kapliczka wielu religii

Na mapce poniżej pokazuję, jak do niej dotrzeć:

Kapliczka wielu religii - jak dojść?

Kapliczka wielu religii – jak dojść?

Szlak poprowadzi cię następnie wzdłuż ulicy Granicznej. Marsz w towarzystwie samochodów umilą ci nieco widoki na Borówkową. Na szczęście ten odcinek jest dość krótki i kończy się kawałek za czynną jeszcze kopalnią bazaltu Lutyni. Tutaj opuścisz żółty szlak i skręcisz w prawo za zielonymi znakami.

Uwaga! Kilka razy dziennie w kopalni mogą odbywać się roboty strzałowe. Przebywanie w strefie rozrzutu, której granice wyznaczają tablice ostrzegawcze, grozi kalectwem lub śmiercią.

Kopalnia bazaltu Lutynia

Kopalnia bazaltu Lutynia

Uwaga 2! Jeżeli masz czas, to rozważ dojście jeszcze na przełęcz Lądecką (wciąż żółtym szlakiem). W zamian za 15 minut marszu w jedną stronę otrzymasz bardzo urokliwą panoramę Gór Złotych i Lądka-Zdroju.

Zielony szlak wyprowadzi cię na łąki porastające grzbiet szczytu o nazwie Szwedzkie Szańce. To na jego zboczu działa kopalnia bazaltu, o której pisałem. Ale to nie ona jest tu główną atrakcją – lecz ładny widok na Masyw Śnieżnika na czele z samym Śnieżnikiem. To dobre miejsce na chwilę odpoczynku.

Śnieżnik i Czarna Góra widziane z zielonego szlaku nieopodal Szwedzkich Szańców

Śnieżnik i Czarna Góra widziane z zielonego szlaku nieopodal Szwedzkich Szańców

Szwedzkie Szańce – ruiny zamku Karpień

Po opuszczeniu widokowych łąk na Szwedzkich Szańcach szlak przez dłuższy czas będzie wiódł lasem – najpierw głównie pod górę, a następnie głównie w dół.

Pierwszą atrakcją na trasie napotkasz po niecałej godzinie wędrówki od Szwedzkich Szańców. To kościół pod wezwaniem Matki Bożej od Zagubionych. Całkiem trafna nazwa, biorąc pod uwagę fakt, iż budowla ta znajduje się w samym środku lasu, przy granicy polsko-czeskiej i z dala od wszelkich ludzkich siedzib.

Kościół pod wezwaniem Matki Bożej od Zagubionych

Kościół pod wezwaniem Matki Bożej od Zagubionych

Kościół pod wezwaniem Matki Bożej od Zagubionych - wnętrze

Kościół pod wezwaniem Matki Bożej od Zagubionych – wnętrze

Od kościółka czeka cię już tylko kwadrans wędrówki do miejsca znanego jako Rozdroże Zamkowe. To punkt, w którym spotyka się 7 dróg prowadzących ze wszystkich stron świata. Trzema z nich prowadzą szlaki turystyczne. Pierwszym z nich przyszedłeś, drugi powiedzie cię do ruin zamku Karpień, a trzeci – na Trojak.

Od zamku Karpień czeka cię już tylko około 20 minut podejścia z Rozdroża Zamkowego. Dojdziesz tam, idąc za niebieskimi i zielonymi znakami.

Historia twierdzy sięga XIV w., kiedy to została wybudowana przez ród von Glubos. W czasach swej świetności budowla miała 12-metrowe mury, które jednak nie uchroniły jej przed kilkukrotnym zdobyciem przez wrogie wojska. Dzisiaj z zamku Karpień pozostały jedynie zarośnięte resztki murów. Te całkiem nieźle pokazują układ nieistniejących już pomieszczeń.

Mury zamku Karpień

Mury zamku Karpień

Ruiny zamku Karpień

Ruiny zamku Karpień

W zachodniej części ruin znajduje się strzaskana kamienna ława, a nieopodal bardziej współczesna ławka ze stołem.

Kamienna ława w ruinach zamku Karpień

Kamienna ława w ruinach zamku Karpień

Dla wielu ciekawszy będzie jednak pewnie fakt, iż wdrapanie się na najwyższy fragment muru otworzy przed tobą fragmentaryczny widok na kilka szczytów Gór Złotych i Masywu Śnieżnika. Najlepiej widać stąd bliską Borówkową. Z tego powodu to właśnie mury rekomenduję na chwilę odpoczynku.

Ruiny zamku Karpień - widok na Borówkową

Ruiny zamku Karpień – widok na Borówkową

Z ruin zamku Karpień wróć na Rozdroże Zamkowe. A stąd idź niebieskim szlakiem na Trojak.

Trojak

Niepozorne z początku podejście na Trojak szybko zyska na atrakcyjności, gdy dojdziesz do Skalnej Bramy. To olbrzymia wychodnia skalna, która niczym prawdziwa brama wznosi się po obydwu stronach szlaku. I niczym brama stanowi początek atrakcji Trojaka.

Skalna Brama na Trojaku

Skalna Brama na Trojaku

Kawałek za Skalną Bramą dojdziesz do kolejnej skały – zwanej Trzy Baszty. W tym miejscu widać widać ze szlaku należącą do Masywu Śnieżnika Czarną Górę. Kilkaset metrów dalej w lesie i nieco za szlakiem widać tzw. Skalny Mur. Ścieżka poprowadzi cię jednak obok innej skały – zwanej Szybem – a za nią na sam Trojak.

Wychodnia Skalna "Szyb" na Trojaku

Wychodnia Skalna “Szyb” na Trojaku

Trojak (766 m n.p.m.) to szczyt wznoszący się nad Lądkiem-Zdrojem. Na jego wierzchołku znajduje się olbrzymia skała, zwana Trojanem. Wzniesiono na niej nowoczesną platformę widokową. To trójramienna konstrukcja (jakżeby inaczej na Trojaku), której ramiona wystają ponad krawędzie skały. Roztacza się z niej jedna z najpiękniejszych panoram w całych Sudetach. Przy dobrej pogodzie widać z niej:

  • Góry Złote i Góry Bialskie;
  • Masyw Śnieżnika i Krowiarki;
  • Góry Bystrzyckie i Góry Orlickie;
  • Góry Stołowe;
  • Góry Kamienne;
  • Góry Bardzkie.
Trojak - platforma widokowa

Trojak – platforma widokowa

Trojak - widok na Góry Bystrzyckie i na Góry Orlickie

Trojak – widok na Góry Bystrzyckie i na Góry Orlickie

Trojak - platforma widokowa

Trojak – platforma widokowa

Trojak - widok na Czarną Górę

Trojak – widok na Czarną Górę

Uwaga! Trojak może być w sezonie bardzo zatłoczony ze względu na atrakcyjność widokową i bliskość Lądka-Zdroju.

Z Trojaka zejdziesz już bezpośrednio do Lądka-Zdroju, zamykając tym samym pętlę. Przy zejściu będziesz miał nieco punktów widokowych na Borówkową, miniesz też kolejną skałkę.

Uwaga!Szlak w kilku miejscach przecina trasa rowerowa. W sezonie uważaj na rowerzystów.

Borówkowa widziana z niebieskiego szlaku na Trojak

Borówkowa widziana z niebieskiego szlaku na Trojak

Wieża widokowa na Borówkowej

Trasa, której główną atrakcję jest słynna wieża widokowa na Borówkowej. Rozciąga się stąd wspaniała, dookolna panorama Kotliny Kłodzkiej, przy dobrej widoczności można dostrzec pasma zachodnich Sudetów a nawet odległe o 250 km Tatry!

Wieża widokowa na Borówkowej

Wieża widokowa na Borówkowej

Trasa jest dość długa. Możesz ją skrócić, parkując na Przełęczy Lądeckiej. Z porastającej ją łąki również można podziwiać ciekawy, acz bardziej ograniczony widok na szczyty górujące nad Lądkiem-Zdrojem.

Jawornik Wielki i atrakcje Złotego Stoku

Zgodnie ze starymi podaniami, Jawornik Wielki jest miejscem przebywania słowiańskich zmarłych i bogów śmierci pochodzących wprost z pradawnych wierzeń Słowian śląskich. Niewielki podest widokowy na szczycie Jawornika oferuje raczej ograniczony widok na Złoty Stok i jego okolicę.

Podest widokowy na Jaworniku

Podest widokowy na Jaworniku

Proponowana trasa pozwala na poznanie licznych atrakcji Złotego Stoku i jego okolicy: m.in. kamieniołomu łupków oraz udostępnione turystycznie sztolnię Czarną i Książecą.

Nieznaczne zboczenie z trasy w okolicy potoku Wiosennik daje możliwość zwiedzenia sztucznej Pieczary Zbójnickiej i niewielkiej Jaskini Wapiennej.

Jaskinia Radochowska

Krótka i przyjemna wycieczka do jednej z dwóch słynnych jaskiń z Gór Złotych. 

Więcej o jaskini Radochowskiej piszę tutaj, a o zabytkach Lądka-Zdroju tutaj.

Góry Złote a Góry Bialskie

Sporo kontrowersji budzi decyzja inicjatorów Korony Gór Polski, by w tym zestawieniu najwyższych szczytów polskich pasm górskich znalazły się osobno Góry Złote i Bialskie. Inicjatorzy Ci należeli do obozu uznającego je za odrębne pasma górskie.

Tymczasem według regionalizacji fizycznogeograficznej Jerzego Kondrackiego Góry Bialskie to po prostu fragment Gór Złotych. Podobne podejście reprezentują zresztą geografowie czescy, którzy cały ten obszar nazywają Rychlebskimi Horami. Oznacza to, że w Koronie Gór Polski nie powinno się znajdować Kowadło (988 m n.p.m.), a wyższy Rudawiec (1112 m n.p.m.), który aktualnie jest reprezentantem Gór Bialskich. Ale i tak nie do końca! Tak się składa, że w Górach Złotych i Bialskich znajdują się aż 2 szczyty wyższe od Rudawca:

Czemu to nie jeden z nich reprezentuje Góry Złote w Koronie Gór Polski?

Gdyż na żaden z nich nie prowadzi znakowany szlak turystyczny w przeciwieństwie do Rudawca. Więcej na ten temat piszę na stronach każdego z wymienionych tu szczytów. Zachęcam do lektury, jeśli chcesz bardziej rozjaśnić ten chaos.

Rudawiec 1112 m n.p.m. - Góry Bialskie

Rudawiec 1112 m n.p.m. – Góry Bialskie

Geografia Gór Złotych

Góry Złote możemy podzielić na trzy części ze względu na ukształtowanie terenu:

  • zachodnią od Przełęczy Kłodzkiej do Przełęczy Różaniec. Jest ona najniższa, najszersza i silnie urzeźbiona. Znajdują się na niej dwa wyróżniające się z okolicy szczyty: Jawornik Wielki i Ptasznik.
  • środkową od Przełęczy Różaniec do Przełęczy Lądeckiej. Tutejsze góry mają łagodne stoki poprzecinane śródgórskimi dolinkami. Głównym masywem środkowej części Gór Złotych jest Borówkowa.
  • południowa od Przełęczy Lądeckiej wzdłuż granicy państwa aż do Przełęczy Trzech Granic. Ten teren jest zdecydowanie najbardziej dziką i pierwotną częścią Gór Złotych, a tutejsze szczyty należą do najwyższych w paśmie.
Góry Złote - Przełęcz Lądecka

Góry Złote – Przełęcz Lądecka

Złoto Gór Złotych

Nazwa Gór Złotych wzięła się od tego cennego minerału, który już w średniowieczu był wydobywany na szeroką skalę. Historycy szacują, że złoto mogło być wydobywane w Złotym Stoku już w 1273 roku, kiedy to Henryk IV Probus udzielił cystersom z Kamieńca zezwolenia na prace górnicze.

W Złotym Stoku znajduje się Muzeum Górnictwa Złota. To jedna z największych atrakcji Gór Złotych. Muzeum udostępnia dwie podziemne trasy korytarzami XVII-wiecznych sztolni: Czarne (200 m) i Gertruda (500 m).

Sztolnia Czarna ma bardziej dziki charakter i znajduje się w niej 8-metrowy podziemny wodospad. W sztolni Gertruda można zapoznać się z historią górnictwa złota, sprzętem górniczym oraz z minerałami świata.

Skały i jaskinie Gór Złotych

Na terenie Gór Złotych znajduje się kilka pięknych jaskiń:

  • Radochowska – jedna z najdłuższych sudeckich jaskiń (265 metrów korytarzy). Ciekawostką jest podziemne jezioro o głębokości 2 metrów. Znaleziono w niej czaszkę niedźwiedzia, która, jak się uważa, mogła służyć w obrzędach animistycznych. Innym godnym uwagi znaleziskiem były krzemienne narzędzia z epoki paleolitu oraz kości niedźwiedzi, bizonów, hien, wołów piżmowych a nawet dzikich koni.
  • zgrupowanie jaskiń Na Pomezi (już po stronie czeskiej)

Warte wzmianki są liczne malownicze skałki, którymi upstrzone jest całe pasmo. Najsłynniejsze są Skałki Lądeckie między Lądkiem-Zdrojem a Stroniem Śląskim.

Piętra roślinne

Na terenie Gór Złotych wyróżniamy trzy piętra roślinne:

  • piętro pogórza sięgające do około 500 m n.p.m. W większości są to tereny uprawne – łąki i pola – upstrzone tu i ówdzie lasami.
  • piętro regla dolnego (od 500 do 1000 m n.p.m.) z głównie sztuczną monokulturą świerkową.
  • piętro regla górnego występujące fragmentarycznie na wierzchołkach najwyższych szczytów Gór Złotych. Piętro to jest w większości porośnięte górnoreglową świerczyną sudecką.

Miasta Gór Złotych

Złoty Stok

Miasto leżące na granicy Gór Złotych i Przedgórza Paczkowskiego, którego historia nierozerwalnie wiąże się ze złotem. W okresie świetności działało tu nawet 190 (!) kopalni złota, które rocznie wydobywały 30 tys. ton rudy złota. Obecnie miasto jest znane jako prężnie rozwijający się ośrodek turystyczny. Na uwagę zwiedzających zasługują:

  • Leśny Park Przygody – jedyna w swoim rodzaju trasa turystyczna wśród drzew prowadząca przez las i kamieniołomy nad głównym wejściem do kopalni złota
  • Muzeum Górnictwa Złota
  • domy z XVIII i XIX wieku znajdujące się w okolicy rynku oraz najstarsza kamienica z XVI wieku
  • XIX-wieczny ratusz na rynku ze znajdującym się przed nim lwem z piaskowca upamiętniającym ofiary I wojny światowej
  • kościół Najświętszego Zbawiciela z XVI wieku
  • kościół Niepokalanego Poczęcia NMP z 1876 roku
  • kaplica grzebalna Trójcy Świętej z 1583 r.
  • kaplica odpustowa z XVIII wieku i dom pustelnika na Kaplicznej Górze

Lądek-Zdrój

Najstarsze, największe i bodaj najciekawsze uzdrowisko Ziemi Kłodzkiej. Lądek-Zdrój leży u podnóża Gór Złotych i może się poszczycić aż pięcioma źródłami leczniczymi i dwoma sztucznymi odwiertami. Woda bogata w radon wykazuje mocne i szybkie działanie lecznicze.

Na wyróżnienie zasługuje:

  • zabytkowy rynek otoczony renesansowymi, barokowymi i klasycystycznymi kamienicami
  • zakład przyrodoleczniczy Jerzy z 1498 roku!
  • most św. Jana z 1565 roku
  • Arboretum – tj. ogród botaniczny
  • Kościół Narodzenia NMP z przełomu XVII i XVIII wieku.
  • kaplica NMP z XVII wieku

Stronie Śląskie

Miasto leżące u podnóży Śnieżnika. Ciekawsze miejsca:

  • Muzeum Mineralogiczne
  • barokowy kościół Matki Boskiej Królowej Polski i św. Maternusa

Kowadło – galeria zdjęć

Ruiny zamku Karpień i Trojak – galeria zdjęć

Trojak – podpisane panoramy

Borówkowa i przełęcz Lądecka – galeria zdjęć

Jawornik Wielki – galeria zdjęć